Παραμονή Χριστουγέννων και φέτος είναι η πρώτη φορά που δε μας ξυπνούν από το ξημέρωμα τα κουδούνια για τα κάλαντα! Αλλά Χριστούγεννα χωρίς κάλαντα δεν έχουν ομορφιά!
Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα και διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα «καλώ». Αναλλοίωτο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου εθίμου είναι και το γνωστό «φιλοδώρημα», το οποίο σήμερα είναι συνήθως κάποιο χρηματικό ποσό, αλλά στη μακραίωνη παράδοση των καλάντων ήταν κυρίως φαγώσιμα, όπως γλυκά, πίτες, αυγά, κότες, αμύγδαλα, ρόδια, αλεύρι κ.α.
Για το «φιλοδώρημα», λοιπόν, τα κάλαντα είναι ένα μίγμα θρησκευτικού και κοσμικού περιεχομένου, όπου στην αρχή περιγράφεται το θρησκευτικό γεγονός και ακολουθεί πλήθος εγκωμίων για την οικογένεια και το σπίτι που επισκέπτονται.
Στην Ελλάδα, οι διαφορετικές εκδοχές που συναντά κανείς όταν την ταξιδεύει είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη! Στα νησιά μας, στα χωριά και στις πόλεις μας μπορεί να συναντήσεις και από μία διαφορετική παραλλαγή για τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα! Από τα λόγια μέχρι τα όργανα που τα συνοδεύουν, ο πλούτος της Ελλάδας δε σταματά να μας γεμίζει #nrg!
Γι’ αυτό συγκεντρώσαμε τα πιο ξεχωριστά καλάντα από ολόκληρη την Ελλάδα! Τραγουδήστε τα και η χριστουγεννιάτικη #nrg θα κατακλύσει το σπίτι!
Πανελλήνια
Καλήν εσπέραν, άρχοντες,
κι αν είναι ορισμός σας,
Χριστού την θεία γέννησιν
να πω στ᾿ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών
και ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι
το «Δόξα εν υψίστοις»
και τούτον άξιόν εστί,
η των ποιμένων πίστις.
Εκ της Περσίας έρχονται
Τρεις μάγοι με τα δώρα
Άστρον λαμπρόν τους οδηγεί
Χωρίς να λείψη ώρα.
Φθάσαντες εις Ιερουσαλήμε
Με πόθον ερωτώσι
Πού εγεννήθη ο Χριστός
Να πάν’ να τον ευρώσι.
Δια Χριστόν ως ήκουσεν
Ο Βασιλεύς Ηρώδης
Αμέσως εταράχθηκε
Κι έγινε θηριώδης
Ότι πολλά φοβήθηκε
Διά την βασιλείαν
Μη του την πάρει ο Χριστός
και χάση την αξίαν.
Κάλαντα Πελοποννήσου
Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε ιδέστε μάθετε το που ο Χριστός γεννιέται.
Γεννιέται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα
το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοχόρταρο το λούζουντ’ οι κυράδες.
Κυρά ψηλή κυρά λιγνή κυρά γαϊτανοφρύδα
κυρά μ' όντας στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου.
Βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγέρινο τον βάνεις δαχτυλίδι.
Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μη ραΐσει
και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους πολλούς να ζήσει.
Δώστε μας και τον κόκορα δώστε μας και την κότα
δώστε μας και πέντε - έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα.
Κάλαντα Θράκης
Kι τι τραγούδι νά ’βρουμι ν’ αρέσ’ στου παλικάρι.
Η μάνα που ’χει τουν ιγιό τουν πουλυουκανακάρη,
τουν έλουζι, τουν χτένιζι κι στου σκουλειό τουν στέλνει
για να μαθαίνει γράμματα να γένει γραμματέας,
κι ου δάσκαλους τουν έδειρνι μι μια χρυσή βιργίτσα.
Πααίν’ στου σπίτι τ’ κλαίγουντας κι η μάνα του του λέει:
- Πού είνι γιε μ’ τα γράμματα σ’, σ' απού είνι γιε μ’ ου νους σου;
- Tα γράμματα είνι στου χαρτί κι ου νους μου πέρα διάβη,
πέρα στις ρούσις, στις ξανθιές, πέρα στις μαυρουμάτις,
πο ’χουν του μάτι σαν ιλιά, του φρύδι σαν γαϊτάνι
κι έχουν τα ματουτσίνουρα σαν της ιλιάς τα φύλλα
κι έχουν και τα μαλλιά τ’ς μακριά σαράντα πέντι πήχις.
Ήρθαμι στουν αφέντη μας τουν πουλυχρουνιμένου,
μας έδουσι ένα φούρνου ψουμιά κι άλλα τόσα φλουριά.
Όσ’ άστρα ’π’ τουν ουρανό κι φύλλα απ’ τα δέντρα,
τόσα καλά να τ’ δώσ’ Θιός ιδώ που τραγουδούμι.
Xέρ' να μη τουν πουνάει,
πουδάρ' να μη τουν πουνάει,
κιφάλ' να μη τουν πουνάει,
καρδιά τ’ να μη τουν πουνάει.
Πέτε παλικάρια μ’ αμήν...
Aμήν
Κάλαντα Ικαρίας
Καλώς τα τα Χριστούγεννα καλώς και τις σχολάδες
όπου γεννήθηκε ο Χριστός και λούζονται οι κυράδες.
Καλώς τα τα Χριστούγεννα θα ρθεί και ο Αϊς-Βασίλης
όπου απόσπειρε ο ζευγάς ψάλλει το πετραχείλι.
Για πλάστε τα χριστόψωμα Χριστός μας εγεννήθη
για αυτό και μεις τα πλάσαμε για του Χριστού τη νίκη.
Τα άγια Χριστούγεννα της φαμελιάς τραπέζι
όπου το βλόησε ο Χριστός με το δεξί του χέρι.
Ανοίχτε τα κουτάκια σας τα κλειδαμπαρωμένα
και δώστε μας τον κόπο μας κι ας είναι ευλοημένα.
Δώστε κι εμάς τον κόπο μας ποιος είναι ο ορισμός σας
Χριστού η θεία γέννηση να μπει στ’ αρχοντικό σας.
Κι από χρόνου.
Κάλαντα Κρήτης
Χριστός γεννάται σήμερο εν Βηθλεέμ τη πόλει
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η κτίσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.
Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα
και κρουσταλίδα του γιαλού και πάχνη απού τα δέντρα,
απού τον έχεις τον ιγιό το μοσχοκανακάρη,
λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις,
κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ' ένα χρυσό βεργάλι
και η κερά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.
Κι αν είναι με το θέλημα χρυσή μου περιστέρα,
ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα.
Κάλαντα Μακεδονίας
'Πόψα Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει
κι ο κόσμος και τα οικούμενα κι ο βασιλιάς Ηρώδης.
Κι’ εκεί που ακούμπησ' ο Χριστός χρυσό δεντράκι βγήκε
χρυσό κλωνί χρυσό δεντρί χρυσό μαργαριτάρι.
Το δέντρο ήταν ο Χριστός τα κλώνια οι αποστόλοι
και τα γαρουφαλάκια του ήταν οι προφητάδες.
Που προφητούσαν κι έλεγαν για του Χριστού τα πάθη
κι εμείς Χριστό τραγ'δήσαμε Χριστός να μας φυλάει.
Όσα άστρα έχει ο ουρανός και φύλλα από τα δέντρα
τόσα καλά να δώσ’ Θεός σ’ αυτό το νοικοκύρη.
Καλά Χριστούγεννα με υγεία και #positivenrg!